روزنامه جوان
1396/11/10
احياي بافت فرسوده سفره‌اي كه مردم سر آن نیستند
نفيسه ابراهيم‌زاده انتظاميكي از وعده‌هايي كه رئيس دولت در آخرين گفت‌و‌گوي تلويزيوني با مردم بر آن تأكيد كرد، انجام تكاليف برنامه ششم توسعه در حوزه احيا و بازسازي بافت‌هاي فرسوده بود. بهطوريكه سال آينده دولت ورود جدي به اين مسئله را در دستور كار خود قرار داده و 4 هزار ميليارد تومان از بودجه را براي اين كار در نظر گرفته است. اين در حالي است كه بنا بر گزارش ناظران، پروژه به گل نشسته احياي بافت فرسوده طي سال‌هاي اخير به سفره پردرآمدي براي سودجويي بساز‌و‌بفروش‌ها و دلال‌هاي مسكن تبديل شده و آمار ساخت‌و‌سازي كه در اين مناطق ارائه مي‌شود، تاكنون اهداف مورد‌نظر را تأمين نكرده است. ماندگاري آلودگي زمستاني هوا در شهرهاي بزرگ به ويژه پايتخت اگرچه معايبي داشت و تا روزي چند ده نفر تلفات جاني در آن گزارش شد، اما مزايايي هم داشت. يكي از مزاياي آن ورود به عمق مسائل و فكر كردن به راهكارهاي بلندمدت‌تر براي مسائل اجتماعي كشور؛ حتي بلندتر از عمر يك دولت. يكي از مسائل اجتماعي كه در اين راستا مورد توجه قرار گرفت، رابطه ساخت‌و‌سازها و آلودگي پايدار هواي كلانشهرها بود. احيا و نوسازي بافت‌هاي فرسوده يكي از تكاليف برنامه‌هاي توسعه كشور است كه طبق آن در تمام كشور نهادها و سازمان‌هاي ذي‌مدخل با محوريت شهرداري‌ها موظفند سالانه 10درصد از اين بافت‌ها را احيا و نوسازي كنند. فرسوده‌هاي پولساز
اما احيا و بازسازي بافت فرسوده در كشور طي سال‌هاي اخير به سفره‌اي براي بهره‌مندي سودجويان تبديل شده است. مسئولان هم در مقابل اندك تحرك اقتصادي بازار سرمايه و اشتغال حاصل از آن، ترجيح دادند ملاحظات بازار را در نظر بگيرند و از تخلفات در اين حوزه چشم بپوشند. از اصلي‌ترين دلايل ورود جدي دولت و مديريت شهري به مسئله احيا و بازسازي بافت فرسوده جدي گرفتن خطر زلزله، توسعه عدالت اجتماعي، كاهش هزينه‌هاي انرژي، كم‌كردن فاصله طبقاتي، توسعه متوازن خدمات شهري و رفاهي، پوياسازي بازار مسكن و جلوگيري از انباشت سرمايه در اين حوزه بود. اما آنچه در عمل اتفاق افتاده بر هم زدن بافت سنتي شهرها و در نتيجه كاهش امنيت محلات و كاهش محله‌محوري، كاهش بازدارندگي زيست محله‌اي در آسيب‌هاي اجتماعي است، بهطوريكه هيچ يك از اهداف ياد شده در ورود به بازسازي بافت فرسوده تأمين نشد. به گفته محمد سالاري، رئيس كميسيون معماري و شهرسازي شوراي شهر تهران اگرچه بافت‌هاي بازسازي شده ويژگي‌هاي نفوذناپذيري و ريزدانگي را ندارند، اما مقررات ملي ساختمان و اصول معماري و شهرسازي نيز در آنها رعايت نشده است. در نتيجه در شكل‌گيري برخي مناطق شهري وضعيت بدتري را رقم زده‌اند. جايگزيني فرسوده‌هاي سنتي با فرسوده‌هاي مدرن
در بازسازي بافت فرسوده قطعات كوچك زمين كه يكي از ويژگي‌هاي بافت ناايمن هستند به دو صورت احيا مي‌شوند. يا با همان متراژ كوچك ساخته مي‌شوند يا به صورت تجميعي با قطعات زمين‌هاي مجاور. در صورت ساخته شدن به صورت انفرادي، در زمين‌هاي با متراژ زير 100متر مربع واحدهاي آپارتماني كوچك‌تري ساخته مي‌شوند كه در نوع خود چندين آسيب را به دنبال دارند. اولاً قطعات زمين به همان اندازه باقي مي‌مانند؛ يعني ساختمان‌هاي موجود در قطعات كوچك به صورت عمودي رشد مي‌كنند. از سوي ديگر مهندسان و معماران كاركشته وارد ساخت‌و‌ساز اين قسم زمين‌ها نمي‌شوند، چون هم سود كمي دارند و هم رزومه كاري آنها را قابل‌ملاحظه نمي‌كنند. بنابراين با حداقل‌هاي استاندارد ساخت‌و‌ساز بازسازي مي‌شوند و به محلي براي آزمون و خطاي بساز و بفروش‌ها تبديل مي‌شوند. علاوه بر اين قيمت زمين در واحدهاي آپارتماني سرشكن مي‌شود، قيمت به نسبت پايين‌تر اين آپارتمان‌ها فرصت را براي دلالي مسكن فراهم مي‌كند. در اين بين ساكنان بومي و قديمي آن خانه با دست‌كم چهار خانوار جايگزين مي‌شوند. يعني موج غريبه‌ها به محلات سرازير مي‌شوند و بافت فرهنگي و اجتماعي آن را تغيير مي‌دهند. سالاري در ادامه گفت‌و‌گوي خود با «جوان» خاطرنشان مي‌كند: با اين شيوه نوسازي و بهسازي فقط باري بر بار آيندگان اضافه كرده‌ايم كه در برابر تاريخ بايد براي آن پاسخگو باشيم، در عين حال كه با اين شيوه بافت فرسوده سنتي با بافت فرسوده مدرن جايگزين شده است. وي مي‌افزايد: تكرار وعده احياي بافت فرسوده از سوي دولت و حضور شهردار در جلسات هيئت دولت يك فرصت است. منتها بايد ديد شيوه و الگوي احيا و نوسازي بافت فرسوده چه خواهد بود. بازسازي بافت فرسوده نبايد به‌گونه‌اي باشد كه محلي‌ها را مجبور به كوچ كند و مهاجرت را دامن بزند. ميهماني شتابزدگي و شعارزدگي
اين عضو شوراي شهر تهران ادامه مي‌دهد: شيوه واقع‌بينانه، بسته‌هاي تشويقي، جلب اعتماد و مشاركت مردم الزامات سه‌گانه احياي اصولي بافت‌هاي فرسوده است. در اين راستا شوراي شهر رويكرد ممنوعيت جدي براي ساخت‌و‌ساز در مناطق شمالي و برخوردار شهر را در پيش گرفته تا سرمايه‌ها به سمت بافت‌هاي فرسوده بروند. علاوه بر اين شوراي شهر در هفته‌هاي آينده و قبل از آغاز برنامه‌هاي سراسري دولت در سال آينده به موضوع ورود مي‌كند. سالاري اظهار مي‌كند: نقطه قوت الگوي جديد ساخت‌و‌ساز درشهر توجه جدي به پيوست‌هاي اجتماعي و فرهنگي و دوري از اتخاذ رويكرد صرفاً كالبدي است. يكي از اولويت‌هاي شهري در فرآيند احياي بافت‌هاي فرسوده توجه به موضوعات نرم‌افزاري و تعاملات اجتماعي و حفظ و صيانت از مناسبات انساني و فرهنگي است. بنابراين در اين راه به شدت بايد از شتابزدگي و شعارزدگي كه در چنين برنامه‌هايي رخ مي‌دهند، پرهيز شود. زير‌لفظي 4 هزارميلياردي براي احياي بافت فرسوده
اين گزارش مي‌افزايد: اظهارات يك‌شنبه گذشته نعمت‌الله تركي، رئيس سازمان مديريت و برنامه‌ريزي استان تهران به عنوان يك مقام دولتي در گفت‌و‌گو با رسانه‌ها اولين نشانه عزم دولتي‌ها براي اثرگذاري بر فرآيند نوسازي سازه‌ها و ساختمان‌هاي مسكوني و غيرمسكوني كشور بود. وي گفت: در استان تهران برابر ارزيابي و رصدي كه داشتيم حدود 25درصد بافت استان فرسوده است، اين ميزان شامل بافت فرسوده شهر تهران و شهرستان‌هاي پيراموني است. تركي افزود: بي‌ترديد بايد نوسازي بافت‌هاي فرسوده در سطح استان انجام شود و سقف و رقمي كه براي تحقق اين مهم در بودجه سال آينده در نظر گرفته شده است، حدود 4هزار ميليارد تومان است. رئيس سازمان مديريت و برنامه‌ريزي استان تهران تأكيد كرد: به تناسب ارقامي كه در هر شهرستان در حوزه بافت فرسوده اعلام مي‌شود بايد جدول شهرستاني تهيه شود و پس از تعيين برش استاني سهم هر شهرستان در اين بخش مشخص مي‌شود تا به اين ترتيب براي سال آينده گام‌هاي اساسي در اين حوزه برداشته شود.
سایر اخبار این روزنامه
اعلام برنامه‌هاي بنياد شهيد و امور ايثارگران براي گراميداشت دهه مبارك فجر
برخورد علني با قضات فاسد، معرفي قضات درستکار
دولت به سپاه براي بازسازي مناطق زلزله‌زده پاسخی نداد
هزار گروه جهادي عيد امسال به کمک خانه‌سازي زلزله‌زدگان مي‌شتابند
هزار گروه جهادي عيد امسال به کمک خانه‌سازي زلزله‌زدگان مي‌شتابند
احياي بافت فرسوده سفره‌اي كه مردم سر آن نیستند
نقد آرمان و اعتماد به شبكه‌هاي مجازي
هزينه‌هاي تأمين امنيت
افغانستان جبهه جنگ امریکا با پاكستان
وظيفه فراموش شده فوتبال در قبال «قائدي»ها
يك قاضي فاسد يا خاطي هم زياد است
برخورد علني با قضات فاسد، معرفي قضات درستکار
فشار سياسي براي سانسور نقش مسلمانان در تاريخ هند
دولت مقصر یارانه‌ای بودجه 97
رفتار امريكايي‌ها در خليج فارس تغيير كرده است
آل خلیفه حكم سلب تابعیت آیت‌الله عیسی قاسم را تأیید كرد
منافع ملي در قرارداد گازي با شركت نروژي در خطر است
